Özet

Pazar, mahalli ve küçük alış verişleri kapsarken; panayır bölgesel, ulusal ve yahut uluslararası alana hitap eden büyük pazarlardır. Osmanlı coğrafyasında panayırlar, devletin izniyle açılmıştır. Yozgat merkezde ilk haftalık pazar, Çapanoğlu Süleyman Bey’in girişimiyle 1793’te pazartesi günlerinde kurulmuştur. Pazar, iltizam sistemiyle genelde Bozok Sancak beyleri tarafından işletilmiştir. Sonraki dönemde Akdağmadeni, Budaközü ve Boğazlıyan’da da haftalık pazarlar açılmıştır. Bunun dışında Yozgat yöresinde geniş ticari hacimli panayır da kurulmuştur. Panayırla ilgili eldeki mevcut en eski vesika, şimdilik 1855 tarihlidir. Panayırda çoğunlukla hayvan alım satımı yapılmakla beraber, el işi ve sanat ürünleri de satılmıştır. Salnamelere göre panayıra genelde yakın şehirlerden katılım olmuştur. Ancak bazen Maraş, Halep ve Şam gibi uzak yerlerden de buraya iyi cins atlar getirilmiştir. Panayırın güvenliğini sağlamak için idareciler yoğun çaba harcamışlardır. Panayırı sığır vebası, kuraklık ve bazı asayiş sorunları olumsuz etkilemiştir. Bu araştırmada yörede kurulan pazar ve panayırlar hakkında kısaca bilgi verilmiş, bölge ekonomisine katkısından söz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Panayır, Haftalık Pazar, Yozgat, Bozok.

Abstract

A market is a place of local and small scale shopping while a fair is a large market that covers a vast area in regional, national or international scales. The fairs were opened in the Ottoman territories upon the permission of the state. The first weekly bazaar, which was to be open on Mondays, in the center of Yozgat was established in 1793 with the initiative of Çapanoğlu Süleyman Bey. The bazaar was generally operated by the beys of the Bozok Sanjak. During the following years, other weekly markets were opened in Akdağmadeni, Budaközü and Boğazlıyan. In addition to weekly markets, a large fair with a considerable transactional volume was established in Yozgat region. The oldest document in the hand concerning the fair is dated 1855. Although the main trading goods were animals at the fair; handmade products and artifacts were also sold at the fair. According to yearbooks, the fair was generally attended by nearby cities. However, good breed horses were sometimes brought here from distant places like Maraş, Aleppo and Damascus. The administrators in Yozgat have made great efforts to ensure the safety of the fair. However, the fair was negatively affected time to time by some problems like cattle plague, drought and public disorders. In this research, the markets and fairs established in the region has been briefly introduced and their contribution to the regional economy has been evaluated.

Keywords :Fair, Weekly Market, Yozgat, Bozok.