Özet

Çalışmada, Gogol’un, Bir Delinin Hatıra Defteri (Записки Сумасшедшего, 1835) adlı eserinin Rusça aslından Türkçeye Nihal Yalaza Taluy (1966) ve Uğur Büke (2018) tarafından yapılan çevirileri karşılaştırmalı modelde incelendiğinde üslup bakımından iki farklı örnek gözlemlenmiştir. Gogol’un, soylu bir memurun, müdürünün kızına aşık olması ve sonrasında yaşadığı trajikomik olayların ironik bir şekilde anlatıldığı Bir Delinin Hatıra Defteri (Записки Сумасшедшего, 1835)adlı eserinin Rusça aslından Türkçeye Nihal Yalaza Taluy (1966) ve Uğur Büke (2018) tarafından yapılan çevirileri karşılaştırmalı modelde üslup bakımından incelenmiştir. Söz konusu çevirilerde, kaynak metin ve erek metin arasındaki türsel ve bireysel deyiş kayması ve erek kitle üzerinde yarattığı anlamsal sorunlar üzerinde durulmuştur. Karşılaştırma sonucunda her iki Türkçe çeviri, Edimsel Eşdeğerlik Kuramı ve Yorumlayıcı İnceleme Metoduyla incelenmiş ve Newmark’ın “V Diyagramı” teorisiyle yorumlandığında, kaynak metin ve erek metin arasında oluşan söylemsel fark, her iki çevirmenin aynı cümleyi, “Burnu altından yapılmamış ya” ve “Burnu ağzının altında değil” ya da “Fransız kralının” ve “Cezayir beyinin” örneklerinde görüldüğü üzere anlam kaymalarına yol açtığı ve eseri özünden uzaklaştırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar ile bu durumun çeviride kullanılan yöntem farklılığından ortaya çıktığı görüşü benimsenmiştir. Çalışmanın, ayrıca, Rusça edebi metin çevirilerinin çeviribilim açısından değerlendirilmesi önemini arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Gogol, Bir Delinin Hatıra Defteri, Çeviribilim, Eşdeğerlik, V Diyagramı.

Abstract

In this study two different examples have been observed in terms of style when the translations of Gogol's Memo-Book (Записки Сумасшедшего, 1835) from Russian origin to Turkish by Nihal Yalaza Taluy (1966) and Uğur Büke (2018) which were examined in the comparative model. His translations of Gogol's love of a noble officer, his daughter to his daughter, and the book of a madman in which the tragicomic events of his later life are ironically told (Записки Сумасшедшего, 1835) by Nihal Yalaza Taluy (1966) and Uğur Büke (2018) comparative model in terms of style. In these translations, it is emphasized that the type and the individual expression shift between the source text and the target text and the semantic problems created on the erect mass. As a result of the comparison, Turkish translation, Operational Equivalence Theory, and Interpretative Review Method were used and interpreted by Newmark's ek V Diagram Inda theory. The discursive difference between the source text and the target text is that both translators cause meaning shifts, as seen in the examples of the same sentence, “Under the nose of the nose, not under the mouth” in or “The French king “and or “Algerian Pascha” were the results which were extracted. With the results obtained, it is adopted that this situation arises from the difference in the method used in translation. In addition, the translation of Russian literary texts in terms of translation studies increases the importance of the study.

Keywords :Gogol, Diary of A Madman, Translatology, Eguivalence, V Diagram