Özet

Orta Asya coğrafyasının uçsuz bucaksız bozkırlarında binlerce yıl önce dikilmiş olan Balballar, Karadeniz’in kuzeyinden Moğolistan topraklarının sonuna kadar uzanan geniş bir coğrafi bölgede varlıklarını sürdürmektedirler. Tarihi süreç içerisinde gizemlerini korumuş olan Balbalların bilimsel çalışmalara ve araştırmacılara konu olması tesadüfi değildir. Bu Balbalların hangi amaçla yapıldığı kült merkezlerine ve kurganların üzerlerine ya da çevresine neden ve hangi amaçla dikildiği ve anlamlarının neler olduğu sürekli araştırılan bir konu olmuştur. Bu bilinmezlik ve gizem 19.yy’ın sonuna kadar da devam etmiştir. Ancak Orhun yazıtlarının çözülmesi sayesinde gizeminden kurtulmaya ve anlamını bulmaya başlamıştır. Bu Balbalların yoğunlukta olduğu ülkelerden biri de Kırgızistan’dır. Bu gün Kırgızistan’da tam olarak ne kadar Balbal olduğu ve ne durumda günümüze ulaştığı bilinmemektedir. “Kırgızistan Devlet Tarih Müzesi Bahçesinde Yer Alan Balballar” adlı bu çalışmada Kırgızistan’ın başkenti Bişkek merkezdeki “Bişkek Devlet Tarih Müzesi” bahçesinde (Ala-Too Meydanı) yer alan Balballar yerinde görülerek toplu bir şekilde envanterlenmiş, fotoğraflanmış, ölçüleri alınıp çizimleri yapılarak Sanat Tarihinin kendine özgü metotları ile değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Orta Asya, Kırgızistan, Devlet Tarih Müzesi, Balballar.

Abstract

Rooted thousands of years ago in the vast steppes of Central Asia,the Balbals continue to survive in a large geographical area from the northern Black Sea to the end of Mongolia. It is not a coincidence that the Balbals, which have preserved their mysteries throughout history, are subject to scientific studies and researchers. The purpose for which these Balbals were made was a subject that has been constantly researched on why they were planted in the cult centers and the kurgans on or around them. This obscurity and mystery continued until the end of the 19th century. However, thanks to the dissolution of Orkhon inscriptions, the mystery was being rid off and its meaning began to be found. One of the countries where these Balbals are densely found is Kyrgyzstan. Today, it is not known exactly how many Balbals are present in Kyrgyzstan and in what condition they reached our day. The “Balbals in Kyrgyzstan State History Museum Garden” work in which the Balbals found in the capital of Kyrgyzstan Bishkek have been the subject and also looking at those in the “Bishkek State History Musuem Garden(Ala-Too Square)” have been made into a collective inventory, photographed, and had their measurements taken and evaluated with the unique methods of Art History.

Keywords :Middle Asia, Kyrgyzstan, State History Museum, Balbals.